Avrupa Komisyonu, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) dahil bazı politika alanlarında basitleştirme önerilerini Şubat 2025’te açıklamıştı. Bu öneriler AB kurumları tarafından kabul edilerek 17 Ekim 2025’te AB Resmi Gazetesinde yayımlandı.
2026’da başlayacak mali yükümlülük döneminde, SKDM kapsamında süreçlerin uygulanabilmesi için henüz ikincil mevzuatın yayımlanması gerekiyor. Buna; emisyon hesaplama ve doğrulama, doğrulayıcı akreditasyonu, üçüncü ülkelerde ödenen karbon ücretlerinin düşülmesi ve AB Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamında ücretsiz tahsisatların SKDM’ye uyarlanması gibi konular dahil.
SKDM Muafiyeti ve Beyan
-
Muafiyet: SKDM kapsamında, yıllık toplamda 50 tonun altında demir-çelik, alüminyum, çimento ve gübre ithal eden firmalar (özellikle KOBİ’ler) muaf tutuluyor. Bu sınırın aşılması durumunda, tüm ithalat SKDM yükümlülüğüne tabi oluyor.
-
Beyan Süreci: SKDM Beyanı her yıl bir önceki yıl için 30 Eylül’e kadar yapılır; 2026 yılı için beyan süresi 30 Eylül 2027’ye kadar.
-
Beyan İçeriği: Beyanda ithal edilen malların tonajı, emisyon değeri, emisyon karşılığı SKDM sertifikaları ve doğrulama raporları elektronik olarak sisteme aktarılır.
-
Yetkilendirilmiş Beyan Sahibi: Her ürün için doğrulanmış emisyon bilgileri ve SKDM sertifikalarını beyan dönemine kadar sistemde hazır bulundurmalı. Ayrıca, üçüncü ülke ihracatçısının hesapladığı ham emisyonlar da beyan sahibine iletilmelidir; bu bilgiler SKDM Kayıt Sistemine doğrudan aktarılabilir.
SKDM Sertifika Satın Alımı
-
Sertifika Bulundurma Yükümlülüğü: Yetkilendirilmiş Beyan Sahibi, ithalatın gerçekleştiği yılın her çeyrek dönemi sonunda, varsayılan emisyon değerleri üzerinden hesaplanan emisyonun en az %50’sine karşılık gelen SKDM sertifikasını sistemde hazır bulundurmak zorundadır.
-
Varsayılan Emisyon Değeri: En yüksek 10 ihracatçı ülkenin güvenilir verilerinin ortalaması alınarak belirlenir.
-
Sertifika Satışı: İlk satış 1 Şubat 2027 tarihinde başlayacak ve Komisyon’un platformu üzerinden yapılacaktır. Satış fiyatları, ETS kapanış tahsilat bedeli veya çeyrek dönem ortalamasına göre belirlenecektir.
-
Fazla Sertifikaların Geri Alınması: SKDM bildirim işlemleri tamamlandıktan sonra, her yıl 31 Ekim’e kadar fazla sertifikalar geri alınabilir ve alış bedeli iade edilir.
-
Geçerlilik Süresi: Bir önceki takvim yılında alınmış ve geri alım için başvuruda bulunulmamış sertifikalar 1 Kasım’da geçerliliğini kaybeder.
Sertifika Yükümlülüğü:
-
-
Her SKDM ürününün gömülü emisyonu, ücretsiz tahsisat faktörü ile uyarlanmış AB ETS sınır değerlerine göre hesaplanır.
-
Üst sınırın üzerindeki emisyonlar için SKDM sertifikası gereklidir; bir sertifika 1 ton CO₂ eşdeğer emisyona denk gelir.
-
Üçüncü ülkelerde ödenmiş karbon vergisi varsa sertifika adedinden düşülür.
-
Ücretsiz tahsisatlar kademeli olarak 2034’te sıfırlanacaktır.
Emisyon Hesaplaması:
-
Basit ürünlerde sadece üretim sürecindeki girdiler dikkate alınır; karmaşık ürünlerde girdilerin gömülü emisyonları da eklenir.
-
Çimento ve gübre üretiminde elektrik kaynaklı dolaylı emisyonlar dahil edilir.
Emisyon hesaplanamayan durumlarda varsayılan değerler kullanılır; en yüksek 10 ihracatçı ülke ortalaması esas alınır.
Doğrulama ve Akreditasyon:
-
Üçüncü ülke ihracatçılarının hesapladığı emisyonlar akredite doğrulayıcılarca doğrulanır ve SKDM Kayıt Sistemi’ne aktarılır.
-
Doğrulayıcılar üye ülke akreditasyon kurumları tarafından yetkilendirilir; Türkiye’de TÜRKAK aracılığıyla akreditasyon mümkün olabilecektir.
SKDM Kayıt Sistemi ve Beyan:
-
-
Emisyon verileri elektronik sistem üzerinden Yetkilendirilmiş Beyan Sahibine aktarılır.
-
Beyan her yıl 30 Eylül’e kadar yapılır; sertifikalar ve doğrulama raporları sisteme eklenir.
-
İthalat ve Yetkilendirilmiş Beyan Sahibi:
-
-
SKDM ürünleri AB’ye sadece Yetkilendirilmiş Beyan Sahibi tarafından ithal edilebilir.
-
Yıllık 50 tonun altında ithalat yapan firmalar muaf tutulur.
-
Beyan sahibi AB’de yerleşik olmalı, başvuru en geç 120 gün içinde sonuçlanır.
-
Ülkemiz İhracatçılarının Sorumlulukları:
-
-
SKDM kapsamı ürünlerdeki gömülü emisyonları hesaplamak.
-
Hesaplanan emisyonları akredite doğrulayıcılar aracılığıyla doğrulatmak.
-
Detaylı Bilgi için; https://ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/yesil-mutabakat/ab-sinirda-karbon-duzenleme-mekanizmasi/ab-skdm-tuzuk-degisikligini-iceren-torba-yasa








